Festiwal Stolica Język Polskiego to największa tego typu impreza kulturalna w Polsce. Nieprzerwanie, od 7 lat, skupia wybitnych twórców literatury, sztuki i teatru. Szczebrzeską łąkę nad Wieprzem, gdzie festiwal rokrocznie jest organizowany, odwiedzają nie tylko artyści i mieszkańcy miasteczka, ale również turyści z kraju i zagranicy. Szczebrzeszyn to miejsce unikalnych spotkań z autorami i wydarzenia o najwyższym poziomie artystycznym.
W tym roku, 7 edycja festiwalu, odbędzie się w dniach 1-7 sierpnia, a jego patronem będzie Tadeusz Różewicz. Będą spektakle, koncerty, wystawy, debaty. Nie zabraknie również spotkań z autorami książek najnowszych; zarówno debiutantów, jak i tych uznanych i cenionych.
Festiwal Stolica Języka Polskiego w Szczebrzeszynie, stał się ważnym wydarzeniem literackim w Polsce. Realizuje on misję promowania czytelnictwa, poprzez prezentowanie dorobku wybitnych polskich pisarzy, poetów i dramaturgów, którzy tworzą kanon polskiej literatury i sztuki. Jest też miejscem spotkania czytelników z najbardziej cenionymi współczesnymi pisarzami, laureatami nagród literackich, cenionymi debiutantami, wśród gości była m.in. Olga Tokarczuk, Wiesław Myśliwski, Szczepan Twardoch, Hanna Krall i wielu innych. Festiwal wypracował unikalny format prezentowania dziedzictwa literackiego, który co roku przez 7 dni zaprasza na spotkania autorskie, aktorskie czytania oraz widowiska poetyckie i wystawy artystyczne.
Tradycją każdej edycji jest tworzenie specjalnych wydarzeń, które nawiązują do poruszanych tematów oraz twórczości patronów. Podczas każdego festiwalu organizujemy również wystawy tematyczne poświęcone twórcom z obszaru literatury oraz promujemy prace malarskie lokalnych artystów z Polski Wschodniej. Festiwal jest tworzony przez Piotra Dudę – pomysłodawcę i Dyrektora Festiwalu i Tomasz Pańczyka – Sekretarza Rady oraz zespół specjalistów w dziedzinie literatury, języka, teatru, filmu, dźwięku, promocji i mediów.
„Idea stworzenia wydarzenia artystycznego w Szczebrzeszynie rodziła się przez kilka lat. Pierwsze spotkanie na którym opowiedziałem Staroście Zamojskiemu o tym pomyśle odbyło się w 2013 r. Pomimo wyjazdu z rodzinnych stron miałem poczucie, że ciągle chodzę po Roztoczu. Wiedziałem co się tu dzieje, czego brakuje, co można by jeszcze zrobić. Do głowy przyszedł mi pomysł zorganizowania festiwalu literackiego w Szczebrzeszynie, który Jan Brzechwa mianował Stolicą Języka Polskiego.” – mówi Piotr Duda.
Festiwal w Szczebrzeszynie to projekt długofalowy, którego zadaniem jest przypominanie dorobku wybitnych polskich pisarzy, poetów i dramaturgów oraz promowanie współczesnych autorów i ich twórczości. Ważnymi elementami tygodnia spotkań z literaturą i sztuką są również warsztaty i spotkania edukacyjne dla najmłodszych. To stały element corocznego programu, który po sześciu latach przybrał wymiar Małej Stolicy Języka Polskiego. Jest to specjalny program tworzony we współpracy z ekspertami pracującymi z dziećmi.
Festiwal cały czas się rozwija i od kilku edycji przyznaje Nagrodę Człowiek Słowa, której laureatami są Wiesław Myśliwski, Maja Komorowska, Urszula Kozioł i Tadeusz Sobolewski oraz Nagrodę Wielkiego Redaktora. Jest to pierwsza nagroda w Polsce dla niedocenianego, a tak ważnego i wyjątkowo trudnego zawodu, jakim jest redaktor wydawniczy. Najlepsi redaktorzy są bardzo szanowani, a czasem wielbieni przez pisarzy. Fundatorem tej nagrody są Konsulowie Honorowi Wielkiego Księstwa Luksemburg: mecenas Tomasz Kopoczyński oraz Adam Byglewski.
Festiwal to jednak nie tylko spotkania i warsztaty, ale również duże przedsięwzięcie, które bezpośrednio wspiera rozwój gospodarczy regionu. Poza promocją Roztocza w mediach ogólnopolskich, tradycyjnych i społecznościowych, która ma duży wpływ na zwiększenie ruchu turystycznego regionu, Fundacja, będąca organizatorem Festiwalu, wypracowała stałą współpracę z lokalnymi partnerami, instytucjami, organizacjami społecznymi oraz placówkami edukacyjnymi. Zrealizowała również program dla nauczycieli placówek edukacyjnych podnoszący ich kompetencje oraz współpracuje z lokalnymi przedsiębiorstwami. Zespół Festiwalu liczy 240 osób i współpracuje z 350 wolontariuszami z całej Polski. Festiwal to także wieloletnia promocja dziedzictwa kulturowego oraz podtrzymywanie tradycji kulinarnych regionu.
Partnerami Festiwalu są m.in. Miasto i Gmina Szczebrzeszyn, Miasto Zamość, Starostwo Powiatowe w Zamościu, Niejski Dom Kultury w Szczebrzeszynie, Zamojski Dom Kultury.
Dotychczasowi Patroni Festiwalu to:
- 2015 – Zbigniew Herbert
- 2016 – Bolesław Leśmian
- 2017 – Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz
- 2018 – Skamandryci
- 2019 –Anna Świrszczyńska i Jan Brzechwa
- 2020 – Cyprian Kamil Norwid